"झारखण्ड" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
चिनोहरू: मोबाइल सम्पादन मोबाइल वेब सम्पादन उन्नत मोबाइल सम्पादन |
चिनोहरू: मोबाइल सम्पादन मोबाइल वेब सम्पादन उन्नत मोबाइल सम्पादन |
||
पङ्क्ति १६९:
File:RAJNI.jpg|डाल्मा वन्यजन्तु अभयारण्यमा रहेको एक [[भारतीय हात्ती]]
</gallery>
== जनसाङ्ख्यिकी ==
{{Historical population
| source = भारतको जनगणना<ref name="Census Population">{{cite web |url=http://indiabudget.nic.in/es2006-07/chapt2007/tab97.pdf |title=Census Population |work=भारतको जनगणना |publisher=भारतको अर्थ मन्त्रालय |access-date=18 December 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081219073658/http://indiabudget.nic.in/es2006-07/chapt2007/tab97.pdf |archive-date=19 December 2008}}</ref>
| सन् १९०१ | 6068233
| सन् १९११ | 6747122
| सन् १९२१ | 6767770
| सन् १९३१ | 7908737
| सन् १९४१ | 8868069
| सन् १९५१ | 9697000
| सन् १९६१ | 11606000
| सन् १९७१ | 14227000
| सन् १९८१ | 17612000
| सन् १९९१ | 21844000
| सन् २००१ | 26945829
| सन् २०११ | 32988134
}}
सन् २०११ को भारतीय जनगणना अनुसार झारखण्डको जनसङ्ख्या ३ करोड २९ लाख ६० हजार रहेको छ जसमा १ करोड ६९ लाख ३० हजार पुरुष र १ करोड ६० लाख ३० हजार महिला रहेका छन्।<ref name=2011census/> यसको लिङ्ग अनुपात ९४७ महिला र १,००० पुरुष रहेको छ।<ref name=2011census/> राज्यको [[साक्षरता दर]] ६७.६३% रहेको छ जसमा [[राँची जिल्ला]] ७७.१३% सहित सबैभन्दा बढी शिक्षित रहेको छ भने ग्रामीण [[पाकुड जिल्ला]]को [[साक्षरता दर]] सबैभन्दा कम अर्थात् ५०.१७% रहेको छ।<ref name=2011census>{{cite web|url=http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/data_files/jharkhand/Jharkhand%20Provisional%20Result%20Data%20sheet%20for%20release.pdf|title=Jharkhand Provisional Result-Census 2011-Data Sheet|work=Office of the Registrar General & Census Commissioner, India|publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India|access-date=13 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170517080810/http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/data_files/jharkhand/Jharkhand%20Provisional%20Result%20Data%20sheet%20for%20release.pdf|archive-date=17 May 2017|url-status=live}}</ref>
=== भाषाहरू ===
{{Pie chart| thumb = right
|caption=झारखण्डको भाषा (सन् २०११ जनगणना)<ref name="census2011-langreport">{{cite web |title=Language – India, States and Union Territories |url=http://censusindia.gov.in/2011Census/C-16_25062018_NEW.pdf |work=Census of India 2011 |publisher=Office of the Registrar General |pages=13–14 |access-date=30 April 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181114073412/http://www.censusindia.gov.in/2011Census/C-16_25062018_NEW.pdf |archive-date=14 November 2018 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=C-16 Population By Mother Tongue |url=http://censusindia.gov.in/2011census/C-16/DDW-C16-STMT-MDDS-2000.XLSX |website=census.gov.in |access-date=6 March 2020 |archive-date=12 January 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200112015730/http://censusindia.gov.in/2011census/C-16/DDW-C16-STMT-MDDS-2000.XLSX |url-status=live }}</ref>
|label1=खोरठा|value1=23.46|color1=red
|label2=[[हिन्दी भाषा|हिन्दी]]|value2=21.4|color2=orange
|label3=[[सन्थाली भाषा|सन्थाली]]|value3=9.91|color3=mediumblue
|label4=[[बङ्गाली भाषा|बङ्गाली]]|value4=9.74|color4=gold
|label5=नागपुरी|value5=7.23|color5=tomato
|label6=[[उर्दू भाषा|उर्दू]]|value6=5.96|color6=green
|label7=[[मगही भाषा|मगही]]|value7=4.14|color7=coral
|label8=[[हो भाषा|हो]]|value8=3.01|color8=Indigo
|label9=मुण्डारी|value9=2.93|color9=teal
|label10=[[कुरुख भाषा|कुरुख]]|value10=2.89|color10=orchid
|label11=[[भोजपुरी भाषा|भोजपुरी]]|value11=2.29|color11=lightsalmon
|label12=ओडिया|value12=1.61|color12=darkgoldenrod
|value13=5.5|color13=grey|label13=अन्य}}
[[हिन्दी भाषा|हिन्दी]] झारखण्डको आधिकारिक भाषा हो।<ref name="NCLM52nd" /> यद्यपि विभिन्न क्षेत्रहरूको आफ्नै भाषाहरू छन्। यसमा नागपुरी, खोर्था, कुर्माली, मगही र [[भोजपुरी भाषा|भोजपुरी]] समावेश छन्। झारखण्डले [[अङ्गिका भाषा|अङ्गिका]], [[बङ्गाली भाषा|बङ्गाली]], भोजपुरी, भूमिज, [[हो भाषा|हो]], खरिया, कुरुख, खोर्था, कुर्माली, मगही, [[मैथिली भाषा|मैथिली]], मुण्डारी, नागपुरी, ओडिया, [[सन्थाली भाषा|सन्थाली]] र [[उर्दू भाषा]]लाई अतिरिक्त आधिकारिक भाषाको दर्जा दिएको छ।<ref name="The Avenue Mail" /><ref>{{cite news |title=Bedlam & bill rush in Assembly |url=https://www.telegraphindia.com/states/jharkhand/bedlam-bill-rush-in-assembly-246442 |work=The Telegraph |date=21 June 2018 |language=en |access-date=30 April 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180723034431/https://www.telegraphindia.com/states/jharkhand/bedlam-bill-rush-in-assembly-246442 |archive-date=23 July 2018 |url-status=live }}</ref><ref name="NCLM52nd" />
=== धर्म ===
[[Image:Sun Temple, Bundu, Ranchi.jpg|thumb|राँची स्थित सूर्य मन्दिर; राज्यमा हिन्दु धर्मको बाहुल्यता रहेको छ।|alt=|left]]
{{Pie chart
|thumb = left
|caption = झारखण्डमा धर्म (सन् २०११)<ref name="census2011">{{cite web|title=Population by religion community – 2011|url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/C-01/DDW00C-01%20MDDS.XLS|website=Census of India, 2011|publisher=The Registrar General & Census Commissioner, India|archive-url=https://web.archive.org/web/20150825155850/http://www.censusindia.gov.in/2011census/C-01/DDW00C-01%20MDDS.XLS|archive-date=25 August 2015}}</ref>
|label1 = [[हिन्दु धर्म|हिन्दु]]<!--DON'T INCLUDE SARNAISM HERE. CENSUS OF INDIA GROUPS SARNAISM SEPARATELY INTO "OTHERS" CATEGORY-->
|color1 = DarkOrange
|value1 = 67.83
|label2 = [[इस्लाम धर्म|इस्लाम]]
|color2 = Green
|value2 = 14.53
|label3 = [[सारना धर्म|सारना]]<!--CENSUS OF INDIA GROUPS SARNAISM INTO "OTHERS" CATEGORY-->
|color3 = Maroon
|value3 = 12.52
|label4 = [[इसाई धर्म|इसाई]]
|color4 = Blue
|value4 = 4.3
|label5 = [[शिख धर्म|शिख]]
|color5 = Yellow
|value5 = 0.22
|color6 = chartreuse
|label6 = अन्य
|value6 = 0.4
|label7 = उल्लेख छैन
|color7 = Black
|value7 = 0.21
}}
सन् २०११ को जनगणना अनुसार राज्यमा [[हिन्दू धर्म]] ६७.८%, [[इस्लाम धर्म|इस्लाम]] १४.५% र [[इसाई धर्म]] ४.३% रहेको छ।<ref name="census2011" /> अन्य धर्महरू, मुख्यतया [[सारना धर्म|सारना]], जनसङ्ख्याको १२.८% रहेको छ।<ref>{{cite web|url=http://scroll.in/article/754985/in-jharkhands-singhbhum-religion-census-deepens-divide-among-tribals|title=In Jharkhand's Singhbhum, religion census deepens divide among tribals|work=The Times of India|access-date=20 July 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923000231/http://scroll.in/article/754985/in-jharkhands-singhbhum-religion-census-deepens-divide-among-tribals|archive-date=23 September 2015|url-status=live}}</ref>
झारखण्डका २४ जिल्लामध्ये १९ जिल्लाहरूमा हिन्दूको बाहुल्यता रहेको छ।<ref name="census2011" /> [[सिमडेगा जिल्ला]]मा इसाई धर्मको बाहुल्यता (५१.०४%) रहेको छ। लोहरदगा (५१.०१%), पश्चिम सिंहभूम (६२.२९%) र [[गुमला जिल्ला|गुमला]] (४४.६२%) र खुन्टी (४५.३७%) मा [[सारना धर्म|सारना]] धर्मको बहुमत रहेको छ।<ref>{{Cite web|title=Census data shows the outcry against Christian missionaries by Hindutva groups is propaganda|url=https://scroll.in/article/850957/census-data-shows-the-outcry-against-christian-missionaries-by-hindutva-groups-is-propaganda|last=Ashraf|first=Ajaz|website=Scroll.in|language=en-US|access-date=18 May 2020|archive-date=2 August 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200802130313/https://scroll.in/article/850957/census-data-shows-the-outcry-against-christian-missionaries-by-hindutva-groups-is-propaganda|url-status=live}}</ref> झारखण्डको पाकुड जिल्ला र साहेबगञ्ज जिल्लामा [[इस्लाम धर्म|मुसलमान]]हरूको सबैभन्दा बढी उपस्थिति रहेको छ जुन जनसङ्ख्याको ३५% र ३४% हुन आउँछ।<ref>{{Cite web|title='Treated as Mere Vote Bank,' Say Muslims Left Out of Jharkhand's Grand Alliance|url=https://thewire.in/politics/elections-2019-jharkhand-grand-alliance-muslims|website=thewire.in|language=en|access-date=18 May 2020|archive-date=2 August 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200802171159/https://thewire.in/politics/elections-2019-jharkhand-grand-alliance-muslims|url-status=live}}</ref>
== सन्दर्भ सामग्रीहरू ==
| |||