[[File:Dasharatha four sons.jpg|thumb|left|दशरथ र तिनको चार पुत्र]]
दशरथ अधवैँसे उमेरका थिए । तर उनकाे वंश सम्हालन पुत्रका रूपमा कुनै वंशज थिएनन्। उनले पुत्रप्राप्तिको कामनासहित [[अश्वमेध यज्ञ]] तथा [[पुत्रकामेष्टि]] यज्ञ गराउने विचार गरे। तिनका एक मन्त्री [[सुमन्त्र]]ले ऋष्यशृंगकाे नेतृत्त्वमा यज्ञ गर्न सल्लाह थिए । ऋष्यशृंग वा साधारणको बोलचालमा शृंगि ऋषि जो नेपाल राज्यको रेसुङ्गा ऋङ्गा क्षेत्रको पर्वतमा तपस्या गरी बसेका थिए । धार्मिक अनुष्ठानहरूको अध्यक्षता गर्ने अधिकार केवल धर्म गुरूलाई नै थियो । दशरथका कुलगुरु ब्रह्मर्षि [[वशिष्ठ]] थिए। उनी धर्म गुरु र धार्मिक मन्त्री पनि थिए । अतः वशिष्ठको आज्ञा लिएर दशरथले शृंगि ऋषिलाई यज्ञको अध्यक्षता गर्नका लागि आमन्त्रण गरे । <br/>
शृंगि ऋषिले दुइटै यज्ञ भलिसफलतापूर्वक भान्तिसम्पन्न पूर्णगराए गरवाये तथा। पुत्रकामेष्टि यज्ञका बेला यज्ञ वेदिदेखिवेदीबाट एक आलौकिक '''यज्ञ पुरुष''' वा '''प्रजापत्य पुरुष''' उत्पन्न भयोभए तथा। उनले दशरथलाई स्वर्णपात्रमा [[नैवेद्य]]को प्रसाद प्रदान गरेर योगर्दै भने कि- आफ्नोआफ्ना पत्नीहरूलाई यो प्रसाद खिलाखुवाउनुहाेस् गर्न। त्योजसका कारण तिमीले पुत्र प्राप्तिप्राप्त गर्न सक्छौं।सक्छौ । दशरथ यस कुरासितकुराले अतिअत्यन्त प्रसन्न हुयेभए र। उनले आफ्नोआफ्नी पट्टरानीरानी कौशल्यालाई त्यस प्रसादको आधा भाग खिलाखान दिए।दिए बचे। हुये भागकोबचेको भागकाे आधा भाग (एक चौथोई) दशरथले आफ्नो अर्की रानी सुमित्रालाई दिए। त्यसकोत्यसपछि बचे हुये भागकोबचेको भागकाे आधा भाग (आठ भागको एक बटा आठवाँभाग) उनले कैकेयीलाई दिए। केही सोचकर उनले बचा भयो आठवाँबाँकी भाग पनि सुमित्रालाई देनै दिए।दिए । सुमित्राले पहिलो भाग पनि योयसकारण जानेरखाएकी छैन खाया थियोथिइनन् कि जबसम्म राजा दशरथ कैकेयीलाई त्यसकादिएको भाग छैनकैकेयीले देखाएपछि दे्दैमात्र तबसम्म त्यो आफ्नो भाग छैनउनले खानेछ।खानेछिन् अब। कैकेयीले आफ्नो भाग पहिला खाखाइन् लिया र। तत्पश्चात् सुमित्राले आफ्नो भाग खाएखाइन्<ref>{{cite web | url = http://www.valmikiramayan.net/bala/sarga16/bala_16_frame.htm | title = राम जन्म | accessdate = 2012-05-07}}</ref> । यसै कारण राम (कौशल्या बाटकौशल्याबाट), [[भरत (स्पष्टता)|भरत]] (कैकेयी बाटकैकेयीबाट) तथा [[लक्ष्मण]] अनि [[शत्रुघ्न]] (सुमित्रा बाटसुमित्राबाट)को जन्म भयो।
पुनश्च्व : ऋष्यशृग ऋषिको तपस्यास्थल अहिले नेपालको गुल्मिगुल्मी जिल्लामा रेसुङ्गा क्षेत्र र शृगा क्षेत्रको नामले प्रशिद्धप्रसिद्ध छ ।
