"गजेन्द्र मोक्ष" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

कुनै सम्पादन सारांश छैन
पङ्क्ति ५:
[[File:Gajendra Moksha.jpg|thumb|वाडाला मूर्तिकला, गजेन्द्रको हाथीबाट दशवतारका मन्दिर]]
== उपन्यासको कथानक ==
त्यहाँ एकपटक एउटा गृजनागर नामक एक हफ्ते थियो जो ऋतुमत् भनिने बगैचामा बस्न जो [[वरुण]] द्वारा बनाईएको थियो। गजेन्द्रले समूहको अन्य सबै हात्तीमाथि शासन गरे।अचानक, पोखरामा बस्ने एक गोहीले गजेन्द्रलाई आक्रमण गरे र उनलाई  पकड्यो ।समात्यो। गोहीको आक्रमणबाट बचाउन लामो समयसम्म गजेन्द्रले प्रयास गरे। तिनको परिवारका सदस्यहरू, नातेदारहरू र साथीहरू तिनलाई मदत गर्न चारैतिर भेला थिए तर व्यर्थमा। जब उनीहरूले 'मृत्यु' गजेन्द्र नजिक आइपुग्दापुगेका गजेन्द्रलाई उनीहरूले गजेन्द्रलाई एक्लै छोडे।
 
यसै अध्यायको श्लोक ९–१३ सम्म स्वर्गमा त्रिकुट पर्वतको फेदी (घाँटी) मा ऋतुमत् नामको बगैँंचा थियो ।थियो। देवीदेवताको क्रिडास्थल रहेको उक्त बगैँचा भगवानका महान् भक्त वरुण देवताको थियो । हे राजन ! विधिको विधान अचम्मको छ, गजराज अत्यन्तै बलशाली हुँदा पनि आफ्नो बासस्थानमा हात्तीको बथानले गरेका क्रियाकलापका कारण गजेन्द्रप्रति क्रुद्ध गोहीले उनको खुट्टा पक्रेर आक्रमण गर्यो । यस्तो दुर्दशाबाट छुटकारा पाउनका लागि गजेन्द्रले भरमग्दुर प्रयत्न गरे।
 
धेरै लामो समयसम्मको संघर्षपश्चात पनि गोहीको आक्रमणबाट छुटकारा पाउन नसकेका गजेन्द्रको मानसिक, शारीरिक तथा इन्द्रिय शक्ति घट्दै गइरहेको थियो । यसको विपरीत गोही जलचर प्राणी भएकाले उसको उत्साह, शारीरिक शक्ति तथा इन्द्रिय शक्ति बढ्दै गइरहेको थियो । एकातिर गजेन्द्र गोहीको पासोमा झन्झन् फस्दै गइरहेका थिए, उनका साथीसंगी डरले तलाउ छाडेर भागिसकेका थिए भने उनकी ढोईले पनि उनलाई बचाउन सक्ने सम्भावना थिएन । यस्तो अवस्था देखेपछि गजराजले भगवान्को शरणमा जाने निश्चय गरे भनेर दोस्रो अध्यायमा बताइएको छ। गजेन्द्रले तिनलाई बचाउन भगवान विष्णुलाई बोलाए ।