"अविश्वास प्रस्ताव" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

चिनोहरू: मोबाइल सम्पादन मोबाइल वेब सम्पादन
→‎इतिहास: सुधार
चिनोहरू: मोबाइल सम्पादन मोबाइल वेब सम्पादन
पङ्क्ति २:
 
== इतिहास ==
पहिलो अविश्वास प्रस्ताव १७८२ मार्च मा पश गरिएको थियो, जब [[अमेरिकी क्रान्ति|अमेरिकी क्रान्तिकारी युद्ध]] मा योर्कटाउनमा ब्रिटिशको हारको खबर मिलेको थियो र बेलायतको संसदले "बर्तमान मन्त्रीहरूलाई अब विश्वास गरिदैन" भनेर मत दिएको थियो । प्रधानमन्त्री लर्ड नर्थलाई राजा जर्ज तेस्रोले भनेका थिए। यसले तुरुन्तै संवैधानिक परम्परा बनेन। यद्यपि १९ औं शताब्दीको प्रारम्भमा, रोबर्ट पिल जस्ता प्रधानमन्त्रीहरूलाई संसदीय बहुमत बिना शासन गर्ने प्रयास असफल साबित भयो, र १९ औं शताब्दीको मध्य सम्म ब्रिटेनमा अविश्वासको प्रस्तावबाट सरकार ढाल्ने क्षमता दृढतापूर्वक स्थापित भयो। ।
 
पहिलो अविश्वास प्रस्ताव सन् १७८२ मार्च मामार्चमा पशपेश गरिएको थियो, जब [[अमेरिकी क्रान्ति|अमेरिकी क्रान्तिकारी युद्ध]] मा योर्कटाउनमा ब्रिटिशकोबेलायतको हारको खबर मिलेकोप्राप्त थियो भने बेलायतको संसदले "बर्तमानवर्तमान मन्त्रीहरूलाई अब विश्वास गरिदैन"गरिँदैन भनेर मत दिएको थियो । प्रधानमन्त्री लर्ड नर्थलाई राजा जर्ज तेस्रोले भनेकादिएका थिए। यसले तुरुन्तै संवैधानिक परम्परा बनेन। यद्यपि १९ औं१९औँ शताब्दीको प्रारम्भमा, रोबर्ट पिल जस्ता प्रधानमन्त्रीहरूलाई संसदीय बहुमत बिना शासन गर्ने प्रयास असफल साबित भयो,भएपछि र १९ औं१९औँ शताब्दीको मध्य सम्ममध्यसम्म ब्रिटेनमाबेलायतमा अविश्वासको प्रस्तावबाट सरकार ढाल्ने क्षमता दृढतापूर्वक स्थापित भयो।भएको थियो।
[[संयुक्त अधिराज्य]]मा ११ जना [[बेलायती प्रधानमन्त्री|प्रधानमन्त्री]]हरु अविश्वासको प्रस्ताव मार्फत पदमुक्त भएका थिए। १९२५ पश्चात अविश्वास प्रस्तावबाट प्रधानमन्त्री पदमुक्त भएको एक मात्र घटना (जेम्स क्यालेघान) छ।
 
[[संयुक्त अधिराज्य]]मा ११ जना [[बेलायती प्रधानमन्त्री|प्रधानमन्त्री]]हरुहरू अविश्वासको प्रस्ताव मार्फत पदमुक्त भएका थिए। सन् १९२५ पश्चातपश्चात् अविश्वास प्रस्तावबाट प्रधानमन्त्रीप्रधानमन्त्रीबाट पदमुक्त भएको एकव्यक्ति मात्र घटना (जेम्स क्यालेघान) छ। हुन्।
आधुनिक समयमा दुई दलीय प्रजातान्त्रिक देशमा कुनै पनि अविश्वास प्रस्ताव पारित हुनु एक अपेक्षाकृत दुर्लभ घटना मानिन्छ। लगभग सबै मामिलामा एक बहुसंख्यक दलको लागि अविश्वास प्रस्ताव पराजित गर्न अनुशासन नै पर्याप्त हुन्छ। जुन मामिलामा अविश्वास प्रस्ताव पारित हुन्छ, त्यसमा सामान्यतया त्यो मामिलामा सत्तारुढ दलको सामान्य बहुमत हुन्छ र उप-चुनाव वा दलबदलद्वारा सरकार ढल्न सक्छ, जस्तो कि सन् १९७९ मा, बेलायतमा क्यालेघान सरकार एक मत नपुगेर ढलेको थियो, जसबाट ब्रिटेनमा आम चुनाव भयो र [[मार्गरेट थ्याचर]]को सरकार चुनियो।
 
आधुनिक समयमा दुई दलीय प्रजातान्त्रिक देशमा कुनै पनि अविश्वास प्रस्ताव पारित हुनु एक अपेक्षाकृत दुर्लभ घटना मानिन्छ। लगभग सबै मामिलामा एक बहुसंख्यकबहुसङ्ख्यक दलको लागि अविश्वास प्रस्ताव पराजित गर्न अनुशासन नै पर्याप्त हुन्छ। जुन मामिलामा अविश्वास प्रस्ताव पारित हुन्छ, त्यसमा सामान्यतया त्यो मामिलामा सत्तारुढ दलको सामान्य बहुमत हुन्छ र उप-चुनाव वा दलबदलद्वारा सरकार ढल्न सक्छ, जस्तो कि सन् १९७९ मा, बेलायतमा क्यालेघान सरकार एक मत नपुगेर ढलेको थियो, जसबाट ब्रिटेनमा आम चुनाव भयोसम्पन्न भएपछि [[मार्गरेट थ्याचर]]को सरकार चुनियो।चुनिएकोो थियो।
अविश्वास प्रस्ताव बहुदलीय प्रणा‍लीहरूमा सामान्य हुन्छा, जसमा एक अल्पसंख्यक दललाई [[गठबन्धन सरकार]] बनाउन पर्छ। यो एक यस्तो स्थिति पैदा हुन सक्छ, जसमा कयौं अल्पकालिक सरकारहरू बन्छन्, किनकी दलीय ढाचा साना दलको सरकार बनाउने साधनको बिना एक सरकार ढाल्ने क्षमता दिन्छ। फ्रान्सको चौथो गणतन्त्र र जर्मनीको वेमर गणतन्त्रको अस्थिरताको लागि यस्तो स्थितिलाई नै कारण मानिन्छ। यसै स्थिति हालको दिनमा १९५० को दशक देखि १९९० को दशक को बीचमा [[इटाली|इटली]], [[इजरायल|इजराइल]] र जापानमा देखियो
 
अविश्वास प्रस्ताव बहुदलीय प्रणा‍लीहरूमा सामान्य हुन्छा,हुन्छ जसमा एक अल्पसंख्यकअल्पसङेख्यक दललाई [[गठबन्धन सरकार]] बनाउन पर्छ। यो एक यस्तो स्थितिस्थितिमा पैदा हुन सक्छ, जसमा कयौंकयौँ अल्पकालिक सरकारहरू बन्छन्, किनकी दलीय ढाचाढाँचा साना दलको सरकार बनाउने साधनको बिना एक सरकार ढाल्ने क्षमता दिन्छ। फ्रान्सको चौथोचौँथो गणतन्त्र र जर्मनीको वेमर गणतन्त्रको अस्थिरताको लागि यस्तो स्थितिलाई नै कारण मानिन्छ। यसै स्थिति हालको दिनमा सन् १९५० को दशक देखि सन् १९९० को दशक कोदशकको बीचमा [[इटाली|इटली]], [[इजरायल|इजराइल]] र जापानमा देखियोदेखिएको थियो।
यस स्थितिसंग सामना गर्न फ्रान्सका जनताले फ्रान्समा [[फ्रान्स|फ्रांसको राष्ट्रपति]]लाई भारी कार्यकारी शक्ति दिए, जसबाट राष्ट्रपतिलाई अविश्वास प्रस्तावबाट प्रतिरक्षा हासिल हुन सक्यो ।
 
यस स्थितिसंगस्थितिसँग सामना गर्न फ्रान्सका जनताले फ्रान्समा [[फ्रान्स|फ्रांसको राष्ट्रपति]]लाईराष्ट्रपतिलाई भारी कार्यकारी शक्ति दिए, जसबाटदिएपछि राष्ट्रपतिलाई अविश्वास प्रस्तावबाट प्रतिरक्षा हासिल हुन सक्योसकेेेेको थियो।
सन् २००८ मा क्यानाडामाक्यानडामा निर्वाचित अल्पमत सरकारको प्रधानमन्त्री [[स्टेफेनस्टिफन हार्पर|स्टेफन हार्परहार्प]]ले [[क्यानडा|क्यानाडा]]का गभर्नर जनरल माइकल जिनसंगजिनसँग संसद स्थगित गर्ने अनुरोध गरे।गरेका थिए। अनुरोध स्वीकार गरियो रगरिएपछि यसबाट क्नायाडा काक्यानडाका प्रधानमन्त्रीलाई विपक्षद्वारा प्रस्तुत हुने वाला अविश्वास प्रस्तावमाथिको संभावित मतदानमा ढिलाई गर्ने सुविधा मिल्यो। (हेर्नुहोस २००८-२००९ क्यानडाकोप्राप्त संसदीयभएको विवाद)थियो।
 
== सङ्क्षिप्त विवरण ==