"आरती" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा रोबोट : हिज्जे मिलाउँदै |
i have added more detail चिनोहरू: फर्काई दियो दृश्य सम्पादक |
||
पङ्क्ति १:
आरती [[हिन्दू धर्म|हिन्दू]] उपासना को एउटा विधि हो । यो एक विशेष तरीकाले आराध्यको अघि जलिरहेको ज्वाला वा यस्तै केही विशेष चीजहरूको साथ घुमाइएको छ। यो ज्वाला घी वा तेल बत्ती वा कपूरको हुन सक्छ। वैकल्पिक रूपमा, घी, धूप र सुगन्धित पदार्थ पनि थपिन्छन्। धेरै पटक यो संगीत (भजन) र नृत्यको साथ आउँदछ। मन्दिरहरूमा यो बिहान, साँझ र राती (सुतेको) ढोका बन्द हुनुभन्दा अघि गरिन्छ। यो पुरानो समयमा व्यापक रूपमा प्रयोग भएको थियो। यसलाई तमिल भाषामा दीप आराधनाइ भनिन्छ।
सामान्यतया, पूजाको अन्त्यमा, आराध्य भगवानलाई आरती गरिन्छ। आरतीमा धेरै सामग्री प्रयोग गरिन्छ। ती सबैको विशेष अर्थ हुन्छ। यो विश्वास गरिन्छ कि आरती मात्र गर्ने मात्र नभई यसमा भाग लिएर पनि धेरै सद्गुण प्राप्त हुन्छ। कुनै पनि देवीको आरती गर्दा उनीहरूले तीन पटक फूलहरू चढाउनु पर्छ। यसैबीच, झोल, नगाडे, घरियाल आदि पनि बजाइन्छ।
[[चित्र:Evening_Ganga_Aarti,_at_Dashashwamedh_ghat,_Varanasi.jpg|thumb|वाराणसीमा दशाश्वमेध घाटमा गंगा मैयाको आरती]]
==विधि==
आरती गर्दा भक्तले यस्तो महसुस गर्नुपर्दछ, मानौं उसले भगवानको आरती आत्माको सहयोगमा गरिरहेछ। घीको बत्तीलाई जीवित प्राणीको ज्योतिको प्रतीक मानिन्छ। यदि भक्तहरूले भगवानलाई भित्रबाट बोलाउँदछन्, तब यसलाई पञ्चराटी भनिन्छ। आरती दिनको एकदेखि पाँच पटक गरिन्छ। यो पूजाको अन्त्यमा सबै प्रकारका धार्मिक समारोहहरू र चाडपर्वहरूमा गरिन्छ। आरती शुद्ध घीको भाँडामा अनौंठो बत्तीहरू जलाएर गरिन्छ। यस बाहेक, आरती पनि कपूरले गर्न सक्दछन्। आरती प्रायः पाँच बत्तीहरूसँग गरिन्छ, जसलाई पञ्च प्रदीप पनि भनिन्छ। आरती पाँच तरिकामा गरिन्छ। पहिलो दीपमालाबाट, दोस्रो पानीले भरिएको शंखबाट, तेस्रो धुने लुगाबाट, चौथाई आम र पेप्पल पातबाट, र पाँचौं प्रणामको अर्थ शरीरका पाँच भागहरू (दिमाग, मुटु, दुबै काँध, हात र घुडा) हो। )। आरती पञ्चा प्राणको प्रतीक हो मानव शरीरको पञ्च प्राणको प्रतीक हो।
आरती प्लेट वा बत्ती (वा सहस्र बत्ती) माथिबाट तल घुमाइएको छ, इष्टदेवको मूर्तिको अगाडि गोलाकार। यसले पछाडि निश्चित संख्या पनि राख्न सक्दछ, र गोलाको व्यास पनि धेरै हुन सक्दछ। यससँगै, आरती गीत पनि समूहले गाएको छ, जुन संगीत आदिको साथ पनि दिइन्छ। आरती पछि, पंडित वा आरती उपस्थित भक्तहरूको समूहमा आरतीको बत्ती घुमाउँछन्, र मान्छेहरूले उनीहरूको दुई हात उल्टो बनाउँछन् र आफ्नो निधारमा आरतीमा जोड्छन्। यसका लागि दुई कारणहरू छन्। एउटा विश्वासका अनुसार, ईश्वरको शक्ति आरतीमा मर्दछ, जसका भक्तहरू आफ्नो निधारमा भाग लिन्छन्। दोस्रो मान्यतालाई परमेश्वरको आँखाको रूपमा लिन्छ, वा दुर्व्यवहार लिइन्छ, र भक्तहरूले आफैंमा यसलाई लिनको लागि महसुस गर्दछन्, जुन एक आमाले कसरी आफ्ना बच्चाहरूको दुर्व्यवहार लिन्छ। यो केवल प्रतीकात्मक हो, वास्तवमा, जसको उद्देश्य परमेश्वरमा हाम्रो समर्पण र प्रेम देखाउनु हो।
==सामग्री को महत्त्व==
आरती को समयमा विभिन्न सामाग्रीहरूको प्रयोग गर्ने गरिन्छ | पूजा गर्दा [[कलश]] को मात्र प्रयोग नभएर अरु थुप्प्रै सामाग्रीहरूको प्रयोग गर्ने गरिन्छ | यी सामग्री प्रयोग गर्नुको पछाडी विभिन्न धार्मिक एबं बैज्ञानिक आधार रहेको मानिन्छ |
* '''कलश''': कलश विशेष आकारबाट बनेको छ। यसको भित्रको ठाउँ पूर्ण खाली छ। विश्वासका अनुसार शिव यस खाली ठाउँमा बास गर्छन्। यदि कलश आरतीको क्रममा प्रयोग भएको छ भने यसको अर्थ भक्तहरू शिवसँग एक भईरहेका छन्। सागर मंथनको समयमा भगवान विष्णुले अमृत कलश लगाएका थिए। त्यसकारण कलश सबै देवताहरूको घर मानिन्छ।
* '''जल''': पानीले भरिएको कलश देवताहरूको आसन मानिन्छ। पानीलाई शुद्ध तत्व मानिन्छ, जसले परमेश्वरलाई आकर्षित गर्दछ।
* '''नारियल''': आरतीको समयमा कलशमा नरिवल राख्नुहोस्। सकारात्मक ऊर्जा भण्डारहरू नरिवल क्रिस्टमा पाइन्छन्। जब आरती गाईन्छ, नरिवल क्रिस्टमा रहेको उर्जा तरंगहरू मार्फत कलशको पानीमा पुग्छ। यी छालहरू धेरै सूक्ष्म छन्।
* '''सोना''': यो विश्वास गरिन्छ कि सुनको धातुले यसको वरपरको वातावरणमा सकरात्मक उर्जा प्रवाह गर्दछ। यसैले सुनलाई शुद्ध भनिन्छ। यस कारणले गर्दा यो भक्तहरूलाई भगवानसँग जोड्ने माध्यम पनि मानिन्छ।
* '''तांबे की मुद्रा''': कपरसँग अन्य धातुहरूको तुलनामा सात्विक तरंगहरू उत्पादन गर्ने ठूलो क्षमता छ। कलशमा उदाउँदो छालहरू वातावरणमा प्रवेश गर्छन्। कलशमा पैसा राख्नु पनि त्यागको प्रतीक मानिन्छ। यदि तपाईंले कलमा पैसा राख्नुभयो भने, यसको मतलब यो छ कि भक्तले सात्विक गुणहरू पाउँदैछ।
* '''सप्तनदियों का जल''': गंगा, गोदावरी, यमुना, सिन्धु, सरस्वती, कावेरी र नर्मदा नदीको पानी पूजाको कलशमा खन्याइन्छ। सप्त नदीको पानीमा सकारात्मक उर्जा आकर्षित गर्न र यसलाई वातावरणमा प्रवाह गर्ने क्षमता छ। किनकि प्रायः योगी र sषिहरूले भगवानसँग एकताबद्ध हुन यी नदीहरूको किनारमा तपस्या गरेका थिए।
* '''पान सुपारी''': यदि तपाईंले पानीमा सुपारी राख्नुभयो भने, यसले उत्पन्न हुने छालहरूले रजोगुणलाई विघटन गर्दछ र भित्री देवताका राम्रा गुणहरू ग्रहण गर्ने क्षमता बढाउँदछ। सुपारीको दाखलाई नागबेल पनि भनिन्छ। नागाबेलको भूलोका र ब्रह्मालोकालाई जोड्ने लि .्क मानिन्छ। यसमा जमिनका छालहरूलाई आकर्षित गर्ने क्षमता छ। र यसलाई पनि सात्विक पनि भनिएको छ। देवताको मूर्ति द्वारा उत्पन्न सकरात्मक उर्जा पानको देठले कब्जा गर्छ।
* '''तुलसी''': सयौं वर्षदेखि तुलसी आयुर्वेदमा प्रयोग भइरहेको छ। तुलसीसँग अन्य वनस्पतिहरू भन्दा वातावरण शुद्ध पार्न बढी क्षमता छ।
==यो पनि हेर्नुहोस्==
*[https://www.bhaktisansar.in/aarti/ आरती सङ्ग्रह] Bhaktisansar.in
*[https://www.dadutales.com/best-hindi-aarti-lyrics-2021/ विभिन्न आरतियां] dadutales.com
{{हिन्दू धर्म}}
{{हिन्दू धर्म}}
==सन्दर्भ सामग्रीहरू==
| |||